تبلیغات پیامکی و ارزش تبلیغی آن

امروزه در عصر رایانه، عصر اطلاعات و اینترنت و با گسترش روزافزون دستگاه‌های موبایل، تجارت و بازاریابی الکترونیکی از فضای اینترنت و کامپیوترهای شخصی فراتر رفته و بر روی گوشی‌های موبایل نمود پیدا کرده است.

مجموعه‌ای از نظرسنجی‌های انجام شده توسط کیرنی (۲۰۰۲) نشان می‌دهد استفاده از خدمات تلفن همراه و پیامک به طور چشمگیری از سال ۲۰۰۱ افزایش یافته، به‌طوری‌که هر سال بیش از ۱۰۰ میلیارد پیام کوتاه در سراسر جهان ارسال شده‌اند.

هم‌چنین پیش‌بینی شده‌‌است که تعداد پیام‌های ارسالی تا سال ۲۰۱۲ به ۳۷ تریلیون برسد. استفاده از خدمات پیام کوتاه در ایران نیز برای نخستین بار در سال ۱۳۸۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. از این سال به بعد استفاده از پیام کوتاه به‌تدریج در بین کاربران ایرانی تلفن همراه فراگیر شد. در سال ۱۳۸۵، ۸ میلیارد پیام کوتاه (به‌طور میانگین روزانه ۲۰ میلیون پیام کوتاه) توسط کاربران تلفن همراه رد و بدل ‌گردید که این رقم در روزهای خاص و اعیاد مختلف بیشتر می‌شد.

پیامک، پرکاربردترین وسیله انتقال پیام در بازاریابی سیار، کارکردهای مهمی همچون، تسهیل ارتباطات بین‌فردی، تبلیغات بازرگانی، تبلیغات سیاسی بین کاندیداهای ریاست جمهوری و یا مجلس و شوراها، ارسال اخبار بعضی از روزنامه‌ها برای مشترکان، نظرسنجی‌، مسابقات رادیویی و تلویزیونی را داراست.

استیان‌ترایانان (۲۰۰۵) پیام کوتاه تبلیغاتی را به یک چاقوی تیز تشبیه می‌کند که بسیار خطرناک است. یعنی همانطور که استفاده از چاقوی تیز برای بریدن بسیار راحت است، اگر درست مورد استفاده قرار نگیرد می‌تواند به کاربر آسیب جدی برساند. اسکاگن (۲۰۰۱) نیز معتقد است، از آنجایی که این رسانه یک رسانه بسیار شخصی است و توجه فوری مصرف‌کننده را جلب می‌کند، باید دقت بیشتری را برای اطمینان از اینکه برنامه‌های تبلیغاتی‌شان برای مصرف‌کننده ارزش‌زا باشد و آنها را آزار ندهد،‌ داشته باشند.

اصطلاح آزاردهندگی با مفاهیمی چون اذیت، مزاحمت، تداخل، زحمت‌آور و مانند اینها رابطه دارد. بروز این احساس از سوی کاربران، پیامدهای منفی، چون نادیده گرفتن تبلیغات و تبدیل شدن تبلیغ به ضدتبلیغ را بهمراه می‌آورد. ازاینرو روشن است چنانچه از میزان آزاردهندگی پیامک‌ها کاسته شود، می‌توان از افزایش ارزش تبلیغی و اثربخشی پیام با اطمینان خبر داد.
بررسی مطالعات پیشین نشان می‌دهد که محققان به طور عمده به سنجش دیدگاه (اغلب مثبت) کاربران و بررسی ویژگی‌های اثربخش تبلیغات سیار پرداخته و کمتر به نگرش، احساس و رفتارهای منفی کاربران نسبت به اینگونه از تبلیغات تمرکز داشته‌اند.

حتی این پژوهش‌ها مدلی مشخص نیز درباره علل ایجاد احساسات منفی از جمله آزاردهندگی و در سطح رفتار، عدم پذیرش و رد تبلیغات سیار ارائه نکرده‌اند. از این رو پژوهش حاضر کوشید تا گامی در راه رفع این کمبودها به مدلی دست یابد تا از این طریق به شناسایی عوامل کاهش‌دهنده آزاردهندگی پیامک‌های تبلیغاتی و در نتیجه، افزایش ارزش تبلیغی بپردازد. برپایه مطالعات پیشین و مدل‌های مطرح شده در زمینه ارزش تبلیغی و نگرش نسبت به تبلیغات برخط، چهار متغیر اعتبار منبع، کسب اجازه، مربوط ‌بودن (ربط شخصی پیام) و تواتر ارسال (قرارگیری در معرض پیام) به عنوان عوامل موثر بر کاهش آزاردهندگی برگزیده شدند. این پژوهش ‌کوشیده است با استفاده از روش نیمه‌آزمایشی و ارسال پیامک به نمونه مورد پژوهش، به ارزیابی متغیرها و اثر آن‌ها بر کاهش آزاردهندگی پیامک‌های تبلیغاتی بپردازد.